Boże Narodzenie na Malcie

Boże Narodzenie po Maltańsku

Mamy jeszcze Listopad, a Malta już szykuje się na Boże Narodzenie – il Milied.

Jakie są tradycje związane z tym świętem? Czym dekoruje się na Malcie domy, hotele, sklepy i biura?

Co typowo maltańskiego podaje się przy stole podczas bożonarodzeniowego święta?
Maltańczycy przygotowują choinki i dekorują je w typowo europejskim stylu, śpiewają kolędy i spędzają święta w gronie rodzinnym.

Na balkonach i oknach często można zobaczyć świętego Mikołaja a na kołatkach, na drzwiach powieszone bożonarodzeniowe wianki i inne dekoracje.

W miastach króluje piękna świąteczna iluminacja . Organizowane są jarmarki. Gospodynie zapisują się w kolejce u masarza na dorodnego indyka i kupują na zapas, dużo wcześniej dobrego szampana.

Tak świętują wszyscy. Oczywiście możemy odnaleźć na Malcie elementy Bożego Narodzenia typowe dla wyspy, będące jej główną atrakcją w tym pięknym czasie , co zresztą przyciąga coraz większe rzesze turystów.

O nich opowiemy w kolejnej części naszego bloga.

Szopka bożonarodzeniowa (po maltańsku presepju)

Szopka bożonarodzeniowa to jeden z najpiękniejszych elementów grudniowego święta na Malcie, który pojawił się dużo wcześniej przed choinką. To ten akcent Bożego narodzenia, który łączy Polaków z Maltańczykami. Zresztą podejście do święta, jego znaczenie, świąteczne symbole i dekoracje mamy wspólne.

W przypadku maltańskiej szopki figurki Pana Jezusa, świętego Józefa, Marii, Trzech Króli, pasterzy są zrobione z gliny.

Przygotowanie takich szopek dla Maltańczyków to ulubione zajęcie w okresie bożonarodzeniowym.

Zajmują się tym miejscowi artyści ale również rodzinnie w domach można przygotować własną szopkę.

Efekty tych prac można podziwiać na wystawach szopek na Malcie i Gozo, zachwycają i zadziwiają niesamowicie precyzyjnie zrobione figurki, ich kolorystyka i sposób wykonania. Wariantów jest tyle ilu autorów.

Później te szopki ustawiane są oczywiście w kościołach, na placach, w oknach domów i witrynach sklepowych.

I uwaga ! Na Malcie , podobnie jak w Polsce można zobaczyć żywe szopki. Z pewnością mają one inny wymiar w cieplejszym i bardziej przyjaznym klimacie.

Malutki Jezus Chrystus (po maltańsku il-Bambino)

Figurka Pana Jezusa, leżącego w żłobku, uśmiechającego się w geście błogosławieństwa, musi się znaleźć w każdym maltańskim domu, w każdym hotelu, w muzeach, urzędach itp.

Pan Jezus uczestniczy również w licznych procesjach religijnych, które organizowane są we wszystkich miasteczkach na Malcie i Gozo w tym czasie. Wieczorem 24 grudnia głównymi ulicami przechodzi uroczysta procesja z figurką Pana Jezusa niesioną przez dzieci.

Następnie pod muzykę dzwonów kościelnych jest ona odprowadzana do kościołów. Rozbrzmiewają bożonarodzeniowe chorały i odbywają się występy – bożonarodzeniowe jasełka. Oczywiście scenę narodzin Bożego Dzieciątka przedstawiają dzieci.

Tego typu wydarzenia przyciągają i jednoczą wszystkich mieszkańców, są barwne, wesołe i niesamowicie wzruszające.

Kiełki bobu (po maltańsku gulbiena)

Maltańczycy bardzo ciekawie dekorują miejsce wokół żłóbka z Dzieciątkiem Jezus, zarówno w domach jak i kościołach. Na początku grudnia Maltańczycy kupują nasiona bobu, pszenicy i innych zbóż …

Do 24 grudnia muszą wykiełkować (obowiązkowo w ciemnym pomieszczeniu, aby kiełki zachowały swój biały kolor). Następnie taki kiełkujący bób sadzi się w doniczkach z ziemią lub z drewnianymi opiłkami. Około 20-go grudnia doniczki z bobem (dżulbieną) stawia się wokół figurki Pana Jezusa.

Ołtarze również przyozdabia się w podobny sposób. Wyglądają naprawdę pięknie i poruszająco.

Wśród żywych dekoracji odnajdziemy również wszechobecne w tych dniach żonkile. To czas ich kwitnienia . Dla polskich turystów może to być trochę egzotyczne ale pamiętajmy, że Malta to inny klimat, tutaj na mroźną, śnieżną zimę nie ma co liczyć 😊.

Precle z melasą (po maltańsku tal – ghasel)

Ponieważ Malta jest byłą brytyjską kolonią, współcześni Maltańczycy w dzień świąteczny jedzą to samo co Brytyjczycy.
Jako główne danie podawany jest faszerowany indyk, a na deser – pudding.

Na stole pojawia się też timpana, czyli makaronowa zapiekanka. Przygotowuje się ją na wywarze z mięsa lub ryby. Oczywiście nie może zabraknąć lokalnych specjałów : serów, mięs, pomidorów i jajek.

Ale to nie znaczy, że nie ma na Malcie lokalnego smakołyku na Boże Narodzenie – to precel z melasą z aromatem pomarańczy, cynamonu, przypraw korzennych i marmolady. Najczęściej serwowany jest z ciepłą herbatą lub kieliszkiem wina.

Jest on tak dobry, że można go spróbować cały rok , turystom jest polecany obowiązkowo jako przykład maltańskiej słodkości.

Dziecięce kazanie (po maltańsku priedka tattifel)

Malta to kraj z bardzo silnymi katolickimi tradycjami.

Mieszkańcy wyspy są do nich bardzo przywiązani. Dla dzieci to również bardzo ważna sfera życia. Czynnie biorą udział we wszystkich świętach, procesjach …

Podczas Bożego Narodzenia to oczywiście jasełka , procesja z figurką Dzieciątka Jezus oraz czytanie kazania. Dzieci w wieku około 10-ciu lat opowiadają podczas pasterki historię narodzin Dzieciątka Jezus.

Tradycja ta ma swoje korzenie w XIX wieku. Należy nauczyć się tekstu na pamięć . Oczywiście dla takiego młodego człowieka to niesamowite wyróżnienie i nowe doświadczenie a dla rodziny powód do dumy.

W ustach dziecka opowieść o narodzeniu Pana Jezusa ma zupełnie inny wymiar. Wszyscy słuchają w zadumie i zachwycie a na koniec mały kaznodzieja otrzymuje gromkie brawa.